Όσο εξελίσσεται με έναν περίεργο τρόπο η όποια συζήτηση στην τοπική δημόσια σφαίρα για την ανάγκη χωροθέτησης και ανακατασκευής υφιστάμενων κτιριακών υποδομών ή κατασκευής ενός δημαρχιακού μεγάρου, υπάρχουν παράπλευρες ιστορίες που αποδεικνύουν πόσο πρόχειρα και χωρίς το στοιχειώδη προγραμματισμό, εξελίσσονται όλα, γύρω από τις μεγάλες και μικρές αγωνίες της «μικρής μας πόλης»…
Προ ημερών σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο ITV ο Δήμαρχος Ιωαννίνων δήλωσε πως με δεδομένες τις δυσκολίες συναίνεσης με τους ενοίκους του ΚΕΠΑΒΙ και την αδυναμία προσαρμογής του κτιρίου του παλιού Πανεπιστημίου στην οδό Δομπόλη, εξετάζεται η λύση του χώρου της Λαϊκής Αγοράς της Αγίας Μαρίνας, που στο παρελθόν, επί δημαρχίας Νίκου Γκόντα, είχε προκριθεί για το σκοπό αυτό και είχε μάλιστα, ολοκληρωθεί και πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το νέο Δημαρχείο.
Παρουσιάζουμε σήμερα τα υπαρκτά σενάρια και οι λύσεις για την εγκατάσταση του Δημαρχείου, με τα επιχειρήματα του αρχιτέκτονα κ. Μανώλη Κολοκυθά, ο οποίος ως παλιός απόφοιτος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρωτοστατεί στην ιδέα της μετατροπής του κτιρίου στη Δομπόλη, σε Κέντρο Μοντέρνας Τέχνης (ΚΕΜΟΝΤΕ).
Δύο αποφάσεις στον αέρα
Ο κ. Κολοκυθάς υποστηρίζει την προοπτική ανέγερσης νέου δημαρχιακού μεγάρου στο χώρο της λαϊκής αγοράς και επιχειρηματολογεί γι’ αυτό, προτού ωστόσο προχωρήσουμε σε ένα βήμα αναθεώρησης της μελέτης που κέρδισε επί Γκόντα το διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το νέο Δημαρχείο, οφείλουν να γίνουν κάποιες πολύ βασικές πολεοδομικές ρυθμίσεις, για την αλλαγή χρήσης στο Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ.) 151 α και στον Κ.Χ. (Κοινόχρηστο Χώρο).
Ο Αλ. Καχριμάνης, ως Νομάρχης Ιωαννίνων το 2004 και ως Περιφερειάρχης Ηπείρου, 16 χρόνια μετά, ο κ. Αλ. Καχριμάνης, υπογράφει δύο αποφάσεις για τη χρήση γης στο επίμαχο Ο.Τ., γιατί σύμφωνα με τη νομολογία που δημιούργησε η ίδια και αυτή υπόθεση, “η εν λόγω τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου της πόλης των Ιωαννίνων δεν μπορεί να θεωρηθεί εντοπισμένη, ώστε να είναι επιτρεπτή η έγκρισή της από άλλο, πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας, όργανο της Διοίκησης”.
Αναφερόμαστε στην υπ’ αριθμόν 3482/2013 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε την προσφυγή του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων για την ακύρωση α) της 5176/13.7.2004 απόφασης του Νομάρχη Ιωαννίνων (Δ ́ 665/29.7.2004), με την οποία τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης των Ιωαννίνων στο Ο.Τ. 151α με την μετατροπή του χαρακτηρισμού του Ο.Τ. 151α από χώρο γυμναστηρίου σε χώρο Δημαρχείου – Δημοτικών Υπηρεσιών, χωρίς περαιτέρω μεταβολή στις οικοδομικές και ρυμοτομικές γραμμές, β) της σχετικής με την ανωτέρω τροποποίηση 467/2003 πράξης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ιωαννιτών και γ) της 18968/29.9.2004 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Ηπείρου, με την οποία απορρίφθηκε προσφυγή του αιτούντος σωματείου κατά της ανωτέρω νομαρχιακής απόφασης. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκανε δεκτή την προσφυγή του Συλλόγου, για τον οποίο αναγνώρισε και έννομο συμφέρον, καθώς με την επίδικη τροποποίηση θεωρήθηκε πως “θα επιβαρυνθεί το οικιστικό περιβάλλον της περιοχής, διότι σε κοινόχρηστο δημοτικό χώρο, ο οποίος κατά την προϊσχύουσα ρυμοτομική ρύθμιση ήταν χώρος πρασίνου με αθλητικές λειτουργίες και στον οποίο λειτουργεί εδώ και δεκαετία υπαίθρια λαϊκή αγορά, θα ανεγερθεί πολυώροφη οικοδομή, ότι θα αποκλεισθεί η πρόσβαση προς τη Λίμνη Παμβώτιδα και ότι θα επιβαρυνθεί το κέντρο της πόλης από την άποψη της κυκλοφορίας των οχημάτων και της σχετικής ρύπανσης”.
Το σκεπτικό του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι απλούστατο: “Συνεπώς, τέτοιας σημασίας και έκτασης επεμβάσεις στο σχέδιο πόλεως δεν επιτρέπεται να ανατίθενται σε άλλα όργανα πλην του Προέδρου της Δημοκρατίας και μόνο με προεδρικό διάταγμα είναι δυνατή η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου ή της πολεοδομικής μελέτης στην περίπτωση αυτή (βλ. Σ.τ.Ε. 5316/2012, 289/2009, 963/2007, 3908/2007 7μ., 3873/2007, 2672/2007)”. Δηλαδή, η ακύρωση της χωροθέτησης του νέου Δημαρχείου από το ΣτΕ, δεν υπεισέρχεται στην ουσία του ζητήματος αλλά στέκεται στο “τυπικό” – που, προφανώς, μόνο τυπικό δεν είναι…:οι αποφάσεις αλλαγής χρήσεως του Ο.Τ. 151α δεν θα έπρεπε να είναι “απόφαση Νομάρχη” ή “απόφαση Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας’’ αλλά θα έπρεπε να ήταν “απόφαση Προεδρικού Διατάγματος”.
Τι συμβαίνει όμως, 16 χρόνια αργότερα; Ως Περιφερειάρχης Ηπείρου πια, ο Αλ. Καχριμάνης υπογράφει μια απόφαση (αριθμ. 13173/3075 της 8.10.2020) για το επίμαχο Ο.Τ. που εμπίπτει στην ίδια κατηγορία ακυρώσεως με την προηγούμενη απόφασή του (αριθμ. 3482/2013 – 27.2.2013 τ. Ε’), εκ μέρους του Συμβουλίου της Επικρατείας, εφόσον βέβαια, κάποιος ασκήσει προσφυγή. Η απόφαση του 2020 τροποποιεί το ρυμοτομικό σχέδιο και μετατρέπει το Ο.Τ. 151α σε “χώρο δημοτικής αγοράς”, χρήση που έχει μεν σήμερα η περιοχή στην πράξη, κατά παράβαση της εγκεκριμένης χρήσης γης. Έρχεται δηλαδή η απόφαση Καχριμάνη να παγιώσει μια χρήση γης για ένα χώρο που προηγούμενες δημοτικές αρχές προόριζαν για χώρο Δημαρχείου και να προβλέψει δημιουργία χώρου στάθμευσης, δημιουργία πεζοδρόμου και χρήσεις γης που θα λειτουργήσουν ως βοηθητικοί χώροι στη Λαϊκή Αγορά της Αγίας Μαρίνας. Η απόφαση αυτή όμως, ξανακάνει το ίδιο λάθος με την προηγούμενη απόφαση Καχριμάνη, αφού οι τροποποιήσεις στο ρυμοτομικό σχέδιο αποφασίζονται μόνο με Προεδρικό Διάταγμα.
Πέραν του ότι για δεύτερη φορά λαμβάνεται μια απόφαση που αντίκειται στη νομολογία του ΣτΕ και μπορεί να καταπέσει… αύριο, με ποιον από το Δήμο Ιωαννιτών συμφώνησε ο Περιφερειάρχης άραγε μια τέτοια αλλαγή, και έρχεται σήμερα o Δήμαρχος να ξαναβάλει (ειλικρινά ή υποκριτικά;), στο τραπέζι την Αγία Μαρίνα ως προοπτική για το Δημαρχείο; – παρεμπιπτόντως, την Τρίτη το μεσημέρι, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ιωαννιτών ενέκρινε 150.000 ευρώ για «Κατασκευαστικές παρεμβάσεις για την αποκατάσταση της υγιεινής και της ασφάλειας στο χώρο της λαϊκής αγοράς Αγίας Μαρίνας», δείγμα κι αυτό της πλήρους… σύγχυσης στην οποία τελεί η παρούσα δημοτική αρχή… Αν σοβαρά, σκέφτεται την Αγία Μαρίνα για Δημαρχείο ο κ. Ελισάφ, πώς ο αντιδήμαρχός του εγκρίνει ένα τόσο μεγάλο ποσό για τω όντι αναγκαίες παρεμβάσεις στη μεγαλύτερη λαϊκή αγορά της πόλης;
Οι πέντε προτάσεις: τα συν και τα πλην
Ο αρχιτέκτων του ΕΜΠ κ. Μανώλης Κολοκυθάς περιγράφει τις πέντε εναλλακτικές προτάσεις – υποψήφιες θέσεις για το νέο Δημαρχείο Ιωαννίνων και περιγράφει τα συν και τα πλην της κάθεμιάς:
- Νέο Δημαρχείο = στην Αγία Μαρίνα [οικόπεδο (151. α) – Λαϊκή Αγορά]
- Νέο Δημαρχείο = κτίριο Περιφέρειας/ η Περιφέρεια μετακομίζει στο στρατόπεδο Βελισσαρίου
- Νέο Δημαρχείο = [το Παλιό Δημαρχείο + τα παρακείμενα στρατιωτικά κτίσματα]
- Νέο Δημαρχείο = ΚΕΠΑΒΙ
- Νέο Δημαρχείο = Παλιό Πανεπιστήμιο επί της οδού Δομπόλεως
Θέση 1η: έχει μόνο θετικά πλεονεκτήματα, έτσι η πρόκρισή της, θα επιβεβαιώσει την απόφαση του Δήμου να αντιμετωπίσει νικηφόρα τις σημερινές προκλήσεις: κλιματική καταστροφή, οικονομική στασιμότητα, πολιτισμική ανεπάρκεια, πολλαπλή απομόνωση και αποκλεισμός της πόλης από το σύγχρονο εθνικό και διεθνές zeitgeist
Θέση 2η: η Περιφέρεια δεν πρέπει να φύγει από το υπάρχον κτίριο:
• πρέπει να παραμένει στο κέντρο, πολύ κοντά στο Νέο Δημαρχείο
• απαιτείται πολύχρονη γραφειοκρατία για την μετεγκατάσταση στου Βελισσαρίου
• δεν επαρκεί η έκταση του υπάρχοντος κτιρίου για τη στέγαση όλων των (δημόσιων – δημοτικών) υπηρεσιών του Νέου Δημαρχείου
Θέση 3η: η πόλις χρειάζεται ένα οραματικό καινούργιο σχέδιο:
• το υπάρχον Δημαρχείο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις μελλοντικές απαιτήσεις
• απαιτείται πολύχρονη γραφειοκρατία ανταλλαγής κτιρίων Δήμου – Στρατού
• είναι αμφίβολη η κτιριακή επάρκεια για τη στέγαση των (δημόσιων – δημοτικών) υπηρεσιών
Θέση 4η: το κτίριο του ΚΕΠΑΒΙ οφείλει να μετατραπεί στο οικονομικό κέντρο της πόλεως:
• είναι αδύνατον να μετατραπεί το υπάρχον κτίριο σε επαρκές Νέο Δημαρχείο
• δεν ευρίσκεται στον κεντρικό δακτύλιο της πόλεως
• το οικονομικό κέντρο (= ΚΕΠΑΒΙ), το διοικητικό κέντρο [= Νέο Δημαρχείο] και το πνευματικό κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού (= παλιό Πανεπιστήμιο), αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα τριών διακριτών (όρων /κτιρίων) ανατάξεως της πόλεως Κανένα δεν μπορεί να απουσιάζει, να υποκαθιστά ή να υπονομεύει το άλλο
Θέση 5η: το παλιό Πανεπιστήμιο ούτε πρέπει ούτε μπορεί να μετατραπεί σε Νέο Δημαρχείο, ενώ όλα τα μειονεκτήματά του ως Δημαρχείο, μετατρέπονται σε πλεονέκτημα ως ΚΕΜΟΝΤΕ:
• δεν πρέπει να αλλοιωθεί η πνευματική του ταυτότητα ως παλιό Πανεπιστήμιο
• δεν πρέπει να αλλοιωθεί η κτιριακή του ταυτότητα ως μοντέρνο κτίριο του ’60
• δεν πρέπει να χαθεί η σπάνια συγκυρία: αιθουσών και αιθρίου, η εγγύτητά του με το νηπιαγωγείο και το Πειραματικό, η σχέση του με την περιβάλλουσα Φύση
• δεν μπορεί, εξαιτίας του εσωτερικού του ύψους και των κανάβων του, μεγάλο μέρος του, να μετατραπεί σε γραφεία Δημαρχείου
• το κόστος μετατροπής του σε οτιδήποτε άλλο, εκτός από ΚΕΜΟΝΤΕ, είναι πολύ υψηλό
• δεν βρίσκεται στον κεντρικό δακτύλιο της πόλεως
