Οι βασικές θεματικές του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Ιωαννιτών που βρίσκεται υπό εκπόνηση εδώ και τέσσερις μήνες και που θα διαρκέσει ακόμα περίπου ενάμιση χρόνο ακόμα, παρουσιάστηκαν από τη μελετητική ομάδα που έχει αναλάβει το έργο, το μεσημέρι της Δευτέρας, στο χώρο εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Πρόκειται για μια τεράστια παρέμβαση πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού σε εξέλιξη, για πρώτη φορά εδώ και περίπου 100 χρόνια ενταγμένη στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος “Κωνσταντίνος Δοξιάδης”, που εκπονείται για το μεγαλύτερο μέρος της χώρας, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Οικιστικές χρήσεις και άλλες χρήσεις εντός και εκτός του αστικού ιστού της πόλης, προβλέψεις για κάθε δράση και χρήση στο Λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, θα προβλέπονται όλα στο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο που ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ρυμοτομικό σχέδιο, όπως τόνισε η εκπρόσωπος της μελετητικής ομάδας.
Χαιρετισμοί
Ο Γιάννης Τσίγκρος, πρόεδρος του Τμήματος Ηπείρου του ΤΕΕ, τόνισε πως σαν πόλη έχουμε υστέρηση στους πολεοδομικούς σχεδιασμούς. Από το ΓΠΣ του Δήμου Ιωαννιτών από το μακρινό 1987, τη ΖΟΕ και το Ρυθμιστικό Σχέδιο έχουν περάσει πολλά χρόνια επίσης, αν και βασικές αρχές χωροταξίας και πολεοδόμησης έχουν περάσει στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Ηπείρου. Ο κ. Τσίγκρος τόνισε τη βούληση του ΤΕΕ να σταθεί στο πλευρό της ισχυρής ομάδας μελετητών για ένα σοβαρό ΤΠΣ και να συμβάλλει στον πολεοδομικό σχεδιασμό της πόλης και του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, για καλύτερη ποιότητας ζωής όλων μας.
Ο Θωμάς Μπέγκας, Δήμαρχος Ιωαννίνων, καλωσόρισε όλους στην εκδήλωση που χαρακτήρισε ορόσημο για το μέλλον της πόλης μας, τόνισε δε πως το ΤΠΣ δεν αφορά μόνο τη δόμηση και τις χρήσεις γης αλλά την ίδια την ταυτότητα της πόλης, τις προοπτικές της για τις επόμενες δεκαετίες. Η εικόνα διαμορφώνεται μέσα από τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις, τις περιβαλλοντικές προκλήσεις αλλά και από τις ανάγκες των πολιτών. Η δημοτική αρχή προτίθεται να επιδείξει όραμα, ρεαλισμό και σεβασμό της τοπικής ταυτότητας στην εκπόνηση του ΤΠΣ. Συνεκτιμώνται οι παγκόσμιες ευρωπαϊκές πολιτικές, το κλιματικό σύμφωνο για τις 100 πόλεις, η πράσινη μετάβαση, η ειδική περιβαλλοντική μελέτη για τη λίμνη, τόνισε ο Δήμαρχος.
Ως σήμερα ήταν αποσπασματικός ο πολεοδομικός σχεδιασμός, ήταν μεμονωμένα τα σημεία παρεμβάσεων και χρονοβόρες οι διαδικασίες, πλέον μας δίνεται η δυνατότητα να σχεδιάσουμε σε ένα ενιαίο δεσμευτικό πλαίσιο και να δημιουργήσουμε τον οδηγό μας για τις επόμενες δεκαετίες, όμως κανένας σχεδιασμός δε μπορεί να πετύχει αν δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των κατοίκων, από κάτω προς τα πάνω και όχι αντίστροφα, με ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία, που θα διαμορφώσουν το μέλλον των Ιωαννίνων για πολλά χρόνια, ανέφερε μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος. Κάλεσε όλους σε ενεργητική συμμετοχή με απόψεις, προτάσεις, ιδέες για να γίνουν ουσιαστικό μέρος της όλης διαδικασίας.
Οι βουλευτές των Ιωαννίνων Μαρία Κεφάλα και Γιώργος Αμυράς χαιρέτισαν την εκδήλωση. Η πρώτη χαρακτήρισε σημαντική εξέλιξη και μεγάλη ευκαιρία για την ορθολογική ανάπτυξη του λεκανοπεδίου το ΤΠΣ, επιθυμώντας μια άρτια εκπόνηση και έγκαιρη ολοκλήρωση που εκτίμησε πως εγγυώνται οι μελετητές. Ο Γιώργος Αμυράς από την άλλη, ζήτησε να ληφθεί υπόψη στο ΤΠΣ η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για την Παμβώτιδα. Πρέπει να βρούμε τη μέση οδό, τόνισε ο κ. Αμυράς.
Η μελέτη
Η εκπρόσωπος της μελετητικής ομάδας Αλεξάνδρα Παπαδήμα μίλησε για ένα από τα σημαντικότερα στοιχήματα της χώρας μετά την ΕΠΑ, το να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε όλη την Ελλάδα. Κύριος του έργου των ΤΠΣ είναι το ΥΠΕΝ με υποχρέωση την έγκριση, οριστική παραλαβή και προώθηση για θεσμοθέτηση του Προεδρικού Διατάγματος, αναθέτουσα αρχή είναι το ΤΕΕ, με άμεση έκφρασή του μέσω της επιτροπής παρακολούθησης επίβλεψης και παραλαβής του έργου.
Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα άρχισε να μετράει από τις 6 Νοεμβρίου, βρισκόμαστε στον τέταρτο μήνα εκπόνησης συνολικά το πρώτο στάδιο και με τα εναλλακτικά σενάρια είναι ένα 12μηνό. Ακολουθεί η οριστικοποίηση της πρότασης σε άλλους 8 μήνες για να φτάσουμε στο σχέδιο ΠΔ που θα πάει για θεσμοθέτηση. Μεσολαβεί και επίσημη διαβούλευση δύο μηνών.
Το ΤΠΣ περιλαμβάνει δύο στάδια, το καθένα διάρκειας περίπου ενός έτους: το 1ο Στάδιο είναι Διάγνωση – Εναλλακτικά σενάρια-Αρχική πρόταση (ανάλυση δεδομένων και αξιολόγηση) και το 2ο στάδιο είναι η Πρόταση. Το ΤΠΣ εξετάζει τις ανάγκες σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα για τον οικιστικό χώρο, οργανώνει τον εξωοικιστικό χώρο και προσπαθεί να εξομαλύνει τις συγκρούσεις, επιδιώκει να θωρακίσει τον τοπικό χώρο απέναντι στην κλιματική αλλαγή που είναι σημαντική παράμετρος στις σύγχρονες αβίωτες πόλεις.
Στην αναπτυξιακή φυσιογνωμία του Δήμου Ιωαννιτών αναφέρθηκε πως υπάρχει πληθυσμός 113.978 κατοίκων, +31% αυξημένος από το 1991, σε αντίθεση με την Περιφέρεια Ηπείρου που παρουσιάζει μείωση -5% στον πληθυσμό της στο διάστημα 1991-2021. Ως προς το προφίλ της τοπικής μας οικονομίας στο Δήμο Ιωαννιτών, ο πρωτογενής τομέας κατέχει το 4%, ο τριτογενής τομέας το 81% και ο δευτερογενής το 15%, με διαφοροποίηση στις Δημοτικές Ενότητες Περάματος και Παμβώτιδος, όπου είναι ενισχυσμένος ο αγροτικός τομέας. Η βοσκήσιμη γη είναι περισσότερη από την καλλιεργήσιμη γη. Στο επίπεδο του σχεδιασμού τέλος, από το παρελθόν υπάρχουν και θα συνεκτιμηθούν η ΖΟΕ (Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου) Ιωαννίνων (εκπονημένη το 1989), το ΓΠΣ Ιωαννίνων (από το 1987 με τροποποιήσεις ως το 2020) και το ΣΧΟΟΑΠ Μπιζανίου (από το 2009, με τελευταία τροποποίηση το 2024). Τα ΓΠΣ Ιωαννίνων, Ανατολής, Παμβώτιδος, Περάματος δεν ολοκληρώθηκαν.
Η Πολεοδομική οργάνωση των Ιωαννίνων περιλαμβάνει ένα σύνολο οικισμών 65, που αναλύονται ως εξής: ΔΕ Ιωαννιτών 13, ΔΕ Ανατολής 3, ΔΕ Μπιζανίου 12, ΔΕ Παμβώτιδος 23, ΔΕ Νήσου 1, ΔΕ Περάματος 13, μη οριοθετημένοι οικισμοί είναι οι 13 και οριοθετημένοι οι 52. 2 οικισμοί έχουν μηδενικό πληθυσμό και τρεις, Χιονάσα, Φιλοθέη και Δρίσκος αποτελούν οικιστικές συγκεντρώσεις και όχι οικισμούς που θα εξεταστεί αν χαρακτηριστούν ως τέτοιοι από το ΤΠΣ. Παραδοσιακοί οικισμοί είναι οι 13, Ρυμοτομικό σχέδιο έχουν οι 15 οικισμοί.
Επόμενη ενότητα του ΤΠΣ είναι η κυκλοφοριακή οργάνωση που θα περιλαμβάνει τη νέα ιεράρχηση του οδικού δικτύου, θα προτείνει νέες οδούς, θα δώσει κατευθύνσεις για στάθμευση, για δίκτυα μέσων μαζικών μεταφορών, θα προτείνει πεζοδρόμους και ποδηλατοδρόμους, μέτρα για την οδική ασφάλεια και οδούς ήπιας κυκλοφορίας. Θα γίνει επίσης, καταγραφή των στοιχείων για ΜΜΜ, για τις λιμναίες και αεροπορικές μεταφορές, για το δίκτυο χερσαίων μεταφορών και το δίκτυο πεζών και ποδηλάτων.
Τα δύο επόμενα κεφάλαια του ΤΣΠ τέλος, είναι η κλιματική αλλαγή και η προσαρμογή των μελετώμενων περιοχών σε αυτές. Για πρώτη φορά ενσωματώνονται αυτά σε χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και το κυρίως θεσμικό πλαίσιο είναι η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Το ΠΕΣΠΚΑ όπως λέγεται, στην Ήπειρο δεν έχει εγκριθεί ακόμα αλλά για το Δήμο ισχύει η ουδετερότητα από το κλιματικό σύμφωνο για τις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις. Εδώ το σχέδιο θα περιλάβει σενάρια για την εξέλιξη των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου, για τις κλιματικές μεταβολές και την εκτίμηση κλιματικής τρωτότητας που για την υπολεκάνη της λίμνης Παμβώτιδας είναι υψηλή και για τη γεωργία στις καλλιέργειες λόγω αυξημένων θερμοκρασιών όπως και στα δάση ο αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς.
Τέλος, όσον αφορά το φυσικό περιβάλλον εκπονούνται οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτης. Όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του μελετητή, έχει τελειώσει η διαβούλευση για τη μελέτη 11Α που ενσωματώνει το μεγαλύτερο μέρος του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων και μπαίνει στην τελική ευθεία της έγκρισης. Βόρεια του Δήμου Ιωαννιτών υπάρχει το 2% του Εθνικού Πάρκου Πίνδου και το 5% από το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων. Οι δασικές εκτάσεις στο 95% είναι κυρωμένες και στο 4,72% αναρτημένος δασικός χάρτης. Το ΤΠΣ θα βοηθήσει στην ανάδειξη της πολύ πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του Δήμου, με τα μνημεία και τα διατηρητέα κτίρια, όπως τονίστηκε.
