Τη μεταφορά 40.000 κ.μ. νερού ημερησίως στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, από τον υφιστάμενο ταμιευτήρα του υδροηλεκτρικού Σταθμού (ΥΗΣ) της ΔΕΗ στον Αώο για να καλυφθούν πλήρως οι αυξημένες ανάγκες ύδρευσης, προτείνει στην κυβέρνηση και στην αυτοδιοίκηση ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών Σταύρος Καλογιάννης, προκρίνοντας αυτή τη λύση αντί της μεταφοράς νερού από τον Αμάραντο για την οποία επισημαίνει ότι δεν μπορεί να καλύψει επαρκώς την Κόνιτσα και τα Γιάννενα.
Η προτεινόμενη λύση όπως εξηγεί, θα αξιοποιήσει το νερό του ταμιευτήρα στην τεχνητή λίμνη Αώου που είναι κατάλληλο για πόση, μειώνοντας περίπου κατά 15% τα ετήσια αποθέματα που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ, ενώ το έργο μεταφοράς με φυσική ροή θα έχει μικρότερο κόστος από άλλες λύσεις και θα παρέχεται φθηνότερο νερό στους πολίτες, ενώ θα μπορούν τα αποθέματα στο λεκανοπέδιο να καλύψουν τις ανάγκες άρδευσης. Ταυτόχρονα, στη διαδρομή των 45 χιλιομέτρων του αγωγού θα μπορεί να γίνει και ενεργειακή αξιοποίηση του νερού με μικρό υδροηλεκτρικό σταθμό.
Διευκρινίζει, επίσης, ότι δεν αποκλείει το Πολυδύναμο έργο μεταφοράς νερού από την Πίνδο στο λεκανοπέδιο που ήταν πρόταση του αείμνηστου πατέρα του Ελευθερίου Καλογιάννη και μαζί με τον Αμάραντο συμπεριλαμβάνονται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, αλλά εξειδικεύει αυτή την λύση, υπενθυμίζοντας ότι στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους του ΥΗΣ Αώου προβλέπεται πρώτα η κάλυψη των αναγκών σε ύδρευση και άρδευση.
Η παρέμβαση έρχεται την ώρα που το λεκανοπέδιο αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα με την άρδευση, ενώ μειώνονται κάθε χρόνο τα αποθέματα νερού και για ύδρευση και συζητείται έντονα το θέμα μεταφοράς νερού με τελευταία για τον Αμάραντο.
Η πρόταση του Σταύρου Καλογιάννη απευθύνεται στους υπουργούς, Εσωτερικών Θ. Λιβάνιο, Υποδομών και Μεταφορών Χρ. Δήμα, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Στ. Παπασταύρου, στον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Π. Βαρελίδη, καθώς και στον Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας Ι. Σάββα. Κοινοποιείται στον Περιφερειάρχη Αλ. Καχριμάνη, στον Δήμαρχο Ιωαννίνων Θ. Μπέγκα, στον Πρόεδρο της ΠΕΔ Π. Νταή και στον πρόεδρο της Δ.Ε. του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γ. Στασινό.
Τι περιλαμβάνει η πρόταση
Ο κ. Καλογιάννης καλεί τα αρμόδια υπουργεία και την αυτοδιοίκηση να αξιοποιήσουν τις προτάσεις του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου (ΦΕΚ 2292/Β/2013), οι οποίες μπορούν να χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους και αφορούν:
- Μεταφορά νερού στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων ώστε να καλύπτονται επαρκώς οι ανάγκες του. Το Σχέδιο Διαχείρισης προβλέπει δύο λύσεις:
α) Μεταφορά νερού από πηγές Αμαράντου: η λύση αντιμετωπίζει μερικώς το ζήτημα ύδρευσης των Ιωαννίνων, δεδομένου ότι οι μεταφερόμενες ποσότητες δεν αρκούν για να υδρεύσουν τους Δήμους Κόνιτσας και Ιωαννίνων.
β) Πολυδύναμο έργο αξιοποίησης υδατικού δυναμικού Πίνδου: η υλοποίηση αυτής της ρεαλιστικής λύσης, βασισμένης σε πρόταση του αείμνηστου Ελευθερίου Καλογιάννη, θα έλυνε όλα τα υδατικά ζητήματα του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων: ύδρευση, εμπλουτισμό λίμνης Παμβώτιδας, άρδευση, παραγωγή «πράσινης» ενέργειας.
- Σύνταξη Master Plan ύδρευσης του Δήμου Ιωαννιτών για την υιοθέτηση μέτρων προστασίας, τη χαρτογράφηση των υδατικών πόρων που θα καλύψουν τις ανάγκες ύδρευσης σε μεσο- και μακρο-πρόθεσμο ορίζοντα και τον σχεδιασμό των απαραίτητων εξωτερικών υδραγωγείων σε προκαταρκτικό επίπεδο.
Εξειδικεύω λοιπόν περαιτέρω και, χωρίς να αποκλείω την λύση του Πολυδύναμου έργου, προτείνω τη μεταφορά νερού, της τάξεως των 40.000 κ.μ. ανά ημέρα, στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων από τον υφιστάμενο ταμιευτήρα του υδροηλεκτρικού Σταθμού (ΥΗΣ) της ΔΕΗ στον Αώο ποταμό.
Ο ταμιευτήρας Αώου βρίσκεται σε υψόμετρο 1.343 μ (ανώτατη στάθμη λειτουργίας) και έχει επιφάνεια 11,5 τ.χλμ. Τα νερά του προέρχονται από πηγές και από τις απορροές των γύρω ορεινών όγκων, σε περιοχές χωρίς ανθρώπινες δραστηριότητες. Έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις ιόντων ασβεστίου και μαγνησίου, είναι δηλαδή κατάλληλα για ύδρευση.
Τα νερά του ταμιευτήρα χρησιμοποιούνται σήμερα αποκλειστικά για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και καταλήγουν στον Μετσοβίτικο ποταμό.
Η εκροή από τον ταμιευτήρα προς τις μονάδες παραγωγής ενέργειας στον Μετσοβίτικο ανέρχεται κατά μέσο όρο, σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ, σε 100 εκατομμύρια κ.μ. ανά έτος.
Συνεπώς, μεταφορά νερού όγκου 40.000 κ.μ. ανά ημέρα προς το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες του, θα μείωνε ελαφρώς μόνον τις ποσότητες που εκμεταλλεύεται η ΔΕΗ, σε ποσοστό μικρότερο του 15%. Επισημαίνεται ότι η Απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων του ΥΗΣ της ΔΕΗ ορίζει ότι πρέπει να εξασφαλίζονται κατά προτεραιότητα οι υφιστάμενες νόμιμες χρήσεις νερού, ύδρευση και άρδευση, καθώς και οι πιθανές μελλοντικές υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες της περιοχής. Κατά συνέπεια η μεταφορά νερού για την κάλυψη των υδατικών αναγκών των Ιωαννίνων έχει προτεραιότητα έναντι κάθε άλλης χρήσης.
Το μήκος του αγωγού από τον ταμιευτήρα της ΔΕΗ μέχρι τα Ιωάννινα υπολογίζεται σε 45 χλμ. περίπου. Τονίζεται δε ότι η μεταφορά του νερού θα πραγματοποιείται με βαρύτητα, μειώνοντας ουσιαστικά το κόστος κατασκευής και λειτουργίας του έργου.
Παράλληλα, από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου (υψομετρικές διαφορές) προκύπτει ότι είναι δυνατή και η ενεργειακή αξιοποίηση του νερού, με την κατασκευή μικρού υδροηλεκτρικού Σταθμού. Δηλαδή το έργο θα είναι πολλαπλού σκοπού, θα συνδυάζει ύδρευση και παραγωγή «πράσινης» ενέργειας.
Συμπερασματικά, πέρα από την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών του Δήμου Ιωαννιτών και γενικότερα των οικισμών του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, η υλοποίηση του έργου θα «ανακουφίσει» σημαντικά τη λίμνη Παμβώτιδα και τα υπόλοιπα, περιορισμένα, υδατικά αποθέματα του λεκανοπεδίου, εξοικονομώντας πολύτιμους υδατικούς πόρους που θα διατεθούν για τις αρδευτικές ανάγκες του. Θα συμβάλει στην παραγωγή καθαρής ενέργειας, και θα ανακουφίσει, αμέσως, οικονομικά τους Γιαννιώτες, καθώς θα μειωθούν οι λογαριασμοί ύδρευσης, δεδομένου ότι θα εκλείψουν οι δαπάνες των σημερινών αντλήσεων.
Η μεταφορά νερού στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων από τον ταμιευτήρα της ΔΕΗ αποτελεί λύση χωρίς επιπτώσεις στο περιβάλλον και προκρίνεται για την άμεση αντιμετώπιση των υδατικών προβλημάτων του λεκανοπεδίου, καθώς το κόστος της εκτιμάται, συγκριτικά, στο 50% του κόστους των προαναφερόμενων έργων (Αμαράντου και Πολυδύναμου). Φέρνει στο λεκανοπέδιο 50% επιπλέον ποσότητες νερού σε σχέση με το έργο Αμαράντου, υστερεί όμως σε σχέση με τις ποσότητες που μπορεί να φέρει το Πολυδύναμο έργο.
Προτείνω να μελετηθεί περαιτέρω η πρόταση στο πλαίσιο του Master Plan ύδρευσης του Δήμου Ιωαννιτών. Ειδικότερα δε να μελετηθεί το εξωτερικό υδραγωγείο μεταφοράς νερού από τον ταμιευτήρα, που χωροθετείται εκτός περιοχών του δικτύου “Natura 2000”, να εκτιμηθούν ακριβέστερα ο προϋπολογισμός του έργου, οι εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης και δημοπράτησής του, καθώς και τα ανταποδοτικά οφέλη προς τη ΔΕΗ.
Προτείνω επίσης να προβλεφθεί η μεταφορά νερού για την ύδρευση των Ιωαννίνων, στην προγραμματισμένη για το 2026 ανανέωση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του υφιστάμενου ΥΗΣ της ΔΕΗ.
