Δημοσιεύτηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ηπείρου για την περίοδο 2021-2025, κομμάτι του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ).
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων καταρτίζει το ΕΠΑ, αντικείμενο του οποίου αποτελεί ο μεσοπρόθεσμος αναπτυξιακός προγραμματισμός αξιοποίησης των εθνικών πόρων του ΠΔΕ, με βάση τις κατευθύνσεις και τις ανάγκες που προκύπτουν από το σχέδιο ανάπτυξης της χώρας για την παραγωγική ανάταξη, την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Αναπόσπαστα τμήματα του ΕΠΑ είναι τα Τομεακά Προγράμματα Ανάπτυξης και τα Περιφερειακά Προγράμματα Ανάπτυξης.
Το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ηπείρου καταρτίστηκε και αξιολογήθηκε σύμφωνα με τις απαιτήσεις, τους όρους και τη διαδικασία της υπ’ αρ. 95189/14.09.2020 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων «Κατάρτιση και Υποβολή Τομεακών και Περιφερειακών Προγραμμάτων (ΤΠΑ/ΠΠΑ) του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης προγραμματικής περιόδου 2021-2025».
O προϋπολογισμός
Ο προϋπολογισμός του Προγράμματος της Περιφέρειας Ηπείρου για την Προγραμματική Περίοδο 2021-2025 ανέρχεται σε 119.000.000 ευρώ προερχόμενα από τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Για πρώτη φορά εισάγονται η μεσοπρόθεσμη στοχοθεσία και η υπαγωγή των παρεμβάσεων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων σε στρατηγικούς στόχους και ιεραρχούμενες αναπτυξιακές προτεραιότητες. Οι προγραμματικές περίοδοι του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) έχουν πενταετή διάρκεια. Η έναρξη της πρώτης προγραμματικής περιόδου έχει οριστεί για την 1η Ιουλίου 2021.
Όπως αναφέρεται, για τη σύνταξη του ΕΠΑ ελήφθησαν υπόψη οι άξονες και προγραμματικές αρχές που έθεσε το προηγούμενο (2014-2020) και το ΠΕΠ της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2021-2027), το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Περιφέρειας Ηπείρου, το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), και κείμενα που αφορούν εθνικές και ενωσιακές πολιτικές όπως η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού, το Στρατηγικό Πλαίσιο Επενδύσεων Μεταφορών (ΣΠΕΜ) 2014- 2025, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών, το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη κτλ. καθώς και το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ταμείο Ανάκαμψης).
Στόχοι και υφιστάμενη κατάσταση
To ΕΠΑ Ηπείρου της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2025 αναλύεται σε πέντε πυλώνες:
– Έξυπνη Ανάπτυξη
– Πράσινη Ανάπτυξη
– Ανάπτυξη Υποδομών
– Κοινωνική Ανάπτυξη
– Ενίσχυση εξωστρέφειας
Πριν την περιγραφή των προτεινόμενων δράσεων, υπάρχει μια SWOT ανάλυση σε κάθε έναν από τους πέντε πυλώνες ανάπτυξης, όπως αυτοί καθορίστηκαν στο ΕΠΑ της ΠΠ 2021-2025.
Σε σχέση με την Έξυπνη Ανάπτυξη για παράδειγμα, αναφέρεται πως η Ήπειρος βρίσκεται στην 9η θέση των περιοχών της χώρας με καινοτόμες επιχειρήσεις. Για την Πράσινη Ανάπτυξη τονίζεται πως με βάση την υφιστάμενη κατάσταση έμφαση πρέπει να δοθεί στη διαχείριση και πρόληψη κινδύνων από την κλιματική αλλαγή με επενδύσεις σε έργα προσαρμογής σε αυτή, καθώς και έργα πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Η εξοικονόμηση ενέργειας και η ενεργειακή αποδοτικότητα, αποτελούν βασικές προτεραιότητες από τις οποίες αναμένεται να προκύψει και νέα «πράσινη» επιχειρηματικότητα. Επίσης θα επιδιωχθεί η αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων, η βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και διαχείρισης των υδάτων, καθώς και η προώθηση της αστικής αναζωογόνησης. Αναφορικά με τις υποδομές, το σχέδιο τονίζει πως κατά τις προηγούμενες και την τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο, κατασκευάσθηκε και κατασκευάζεται μεγάλος αριθμός έργων, τα οποία αφορούν σε βελτίωση Εθνικών, Περιφερειακών και Τοπικών οδών, σε επέκταση του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και στην επέκταση του αεροδρομίου των Ιωαννίνων. «Παραμένει, όμως, η ανάγκη συμπλήρωσης και βελτίωσης του βασικού οδικού δικτύου, ώστε να αντιμετωπισθούν οι ελλείψεις του που δημιουργούν προβλήματα λόγω επικινδυνότητας στους χρήστες του δικτύου» σημειώνεται.
Σύμφωνα τέλος, με τους βασικούς δημογραφικούς δείκτες, η δημογραφική κατάσταση της Περιφέρειας Ηπείρου χαρακτηρίζεται «σημαντικά δυσμενέστερη» από αυτή της χώρας. Ειδικότερα, από τον υπολογισμό του δείκτη γήρανσης για την Περιφέρεια Ηπείρου προκύπτει ότι κατά το έτος 2012 σε 100 παιδιά αντιστοιχούσαν 184,2ηλικιωμένοι, ενώ για τη χώρα η αναλογία αυτή ανέρχεται σε 137. Ο δείκτης αυτός αποδεικνύεται σημαντικά μεγαλύτερος για τις γυναίκες (αντιστοιχία 214,8 ηλικιωμένων γυναικών σε 100 κορίτσια έναντι 155,7 ηλικιωμένων ανδρών σε 100αγόρια).
Δράσεις για την πενταετία 2021-2025
Η διάρθρωση της στρατηγικής της Περιφέρειας Ηπείρου για την περίοδο 2021-2025 ανά Αναπτυξιακό Στόχο αντιστοιχίζεται με τις προτεραιότητες του ΕΠΑ ως ακολούθως.
– Έξυπνη Ανάπτυξη:
1.3 Προώθηση αποτελεσμάτων έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας στις επιχειρήσεις (ενδεικτικά: Τοπογραφική αποτύπωση Μετσόβου)
1.4 Συστάδες ανάπτυξης (ενδεικτικά: Προετοιμασία φακέλου για την δημιουργία βιομηχανικού πάρκου (Βι.Πα) στο Νομό Άρτας)
– Πράσινη Ανάπτυξη:
2.1 Ενεργειακή απόδοση
2.3. Διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων (εδώ αναφέρεται η «Δαπάνη μεταφοράς του υπολείμματος της εγκατάστασης επεξεργασίας ΑΣΑ Περιφέρειας Ηπείρου)
2.4. Πρόληψη & διαχείριση κινδύνων (σε ένα 20,930 εκατ. ευρώ για την πενταετία, εδώ προτείνονται έργα με τίτλους «Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Ειδικών Δράσεων Περιφέρειας Ηπείρου», «Αποκατάσταση-Καθαρισμός Αντιπλημμυρικών Έργων» κτλ.)
2.6. Παροχή πόσιμου νερού & διαχείριση υδάτων (ενδεικτικά «Συντήρηση, Αποκατάσταση Αρδευτικών-Υδρευτικών Αντλιοστασίων και Αρδευτικού-Υδρευτικού Δικτύου Περιφέρειας Ηπείρου, Μελέτη αντικατάστασης εξωτερικού υδραγωγείου και εσωτερικών δικτύων ύδρευσης Ηγουμενίτσας κτλ.)
2.9 Ανάπτυξη υποδομών και προστασία περιβάλλοντος (μεταξύ άλλων Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, Μελέτη διευθέτησης ομβρίων υδάτων του οδικού τμήματος της Ε.Ο Ιωαννίνων – Αθηνών (Βελισσάριο – Πανηπειρωτικό Στάδιο) και της περιοχής πέριξ αυτού και ανακατασκευής της οδού, μικρά φράγματα, αρδευτικά δίκτυα, ύδρευση – αποχέτευση, αντιπλημμυρικά κλπ.)
2.11 Πράσινες πόλεις (ενδεικτικά Αναβάθμιση Κτιρίων αρμοδιότητας Περιφέρειας Ηπείρου, Διαμόρφωση οικολογικού πάρκου στην περιοχή Κατσικάς)
– Κοινωνική Ανάπτυξη:
3.1. Υγεία – υποδομές, εξοπλισμός (ενδεικτικά Αναβάθμιση υποδομών και εξοπλισμού των δομών υγείας και πρόνοιας Ηπείρου, Αναβάθμιση ιατροτεχνολογικού και λοιπού εξοπλισμού της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων «Γ.Χατζηκώστα» κτλ.)
3.13. Υποδομές στον τομέα του αθλητισμού (με 5 εκατ. ευρώ προτείνεται «Κατασκευή Πανηπειρωτικού κλειστού γυμναστηρίου Ιωαννίνων» και κατασκευή και αναβάθμιση σε υποδομές αθλητισμού)
– Ανάπτυξη υποδομών:
4.2. Ενεργειακά δίκτυα και υποδομές
4.5. Οδικές υποδομές (με προϋπολογισμό 61,8 εκατ. ευρώ το συγκεκριμένο πεδίο περιλαμβάνει προτάσεις για συντηρήσεις και αναβαθμίσεις οδικού δικτύου, με τα εξής έργα επίσης: «Σύνδεση λιμένα Ηγουμενίτσας – Εγνατία Οδός και πρόσβαση προς Μαυρομάτι (είσοδος πόλης Ηγουμενίτσας)», και μελέτες για τα εξής έργα: βελτίωση της Εθνικής Οδού Άρτας – Καρδίτσας, κατασκευή βόρειας εισόδου πόλης Ιωαννίνων από την Εγνατία Οδό, σύνδεσης της Εγνατίας Οδού με την Εθνική Οδό Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας μέσω των Τ.Κ Κουρεντων – Βουτσαρά κτλ.
4.8. Οδική ασφάλεια (ενδεικτικά «Επέκταση δικτύου πεζών και ποδηλάτων προς το βόρειο παραλιακό μέτωπο του Δήμου Ηγουμενίτσας»)
– Εξωστρέφεια:
5.2 Προώθηση και ανάπτυξη υποδομών για εναλλακτικές μορφές τουρισμού
5.3. Προστασία και ανάδειξη μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και τόπων ιστορικού ενδιαφέροντος (εδώ προτείνεται μεταξύ άλλων: Στερέωση – αποκατάσταση Ι.Μ. Προφήτου Ηλία Βίτσας Δήμου Ζαγορίου, Βελτίωση – αποκατάσταση του οθωμανικού τεμένους Ιμαρετ Άρτας, Αναστύλωση – επισκευή Οικίας Μπουση και πηγαδιών στον ιερό χώρο του Σουλίου, Συντήρηση – αποκατάσταση υφιστάμενων κτιρίων και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου στο κτιριακό συγκρότημα της Ιεράς Μονής Παναγίας Βελλάς Ιωαννίνων)
5.4. Προστασία, ανάπτυξη και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς
– Υποστήριξη Προγράμματος:
6.1 Διοικητική Υποστήριξη
6.2 Τεχνική Βοήθεια
