Η ζαγορίσια και ευρύτερα η ηπειρωτική μουσική παράδοση έχασαν τον αυθεντικό εκφραστή τους, τον Γρηγόρη Καψάλη ο οποίος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών. Ήταν ένας από τους σπουδαιότερους, ο τελευταίος των μεγάλων δεξιοτεχνών του κλαρίνου και αυθεντικός εκφραστής μιας παράδοσης που υπηρέτησε με συνέπεια και άφησε πίσω του ένα σπουδαίο έργο, μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη. Με θλίψη και συγκίνηση τον αποχαιρετούν, οι Ζαγορίσιοι και όχι μόνο, ευχαριστώντας τον για όσα προσέφερε. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ζαγορίου, ο Αθλητικός Όμιλος Ελαφοτόπου, του χωριού του, ο Σύνδεσμος Ζαγορισίων και πολλοί πολιτιστικοί φορείς, μουσικοί που συνεργάστηκαν μαζί του, εξέφρασαν με ανακοινώσεις και αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα την θλίψη τους για την απώλεια.
Αύριο Τετάρτη 8 Οκτωβρίου στις 11 το πρωί στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Κοπάνων στα Γιάννενα θα τελεστεί η εξόδιος ακολουθία και η ταφή του.
Η πορεία, τα “Τακούτσια” και η προσήλωσή του στην παράδοση
Ο Γρ. Καψάλης γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου 1929 στον Ελαφότοπο Ζαγορίου, μυήθηκε από μικρός στην τέχνη του κλαρίνου κοντά στον πατέρα και τον παππού του, συνεχίζοντας έπειτα τη μαθητεία του στη σχολή του Ξηρομέρου, δίπλα στον Βασίλη Σαλέα.
Η πορεία του στη μουσική τον έφερε κοντά στους σημαντικότερους οργανοπαίχτες της ηπειρώτικης παράδοσης, όπως ο Φίλιππος Ρούντας, οι Χαλκιάδες και ο Χρόνης Καψάλης. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 εντάχθηκε στο ιστορικό συγκρότημα «Τα Τακούτσια», που υπήρξε ο βασικός θεματοφύλακας της Ζαγορίσιας μουσικής κληρονομιάς. Η δράση του εκτεινόταν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με συναυλίες για τον Ελληνισμό της διασποράς. Το 1993 εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε αφιέρωμα στους κορυφαίους δεξιοτέχνες του λαϊκού κλαρίνου.
Φωτο τακούτσια καψάης
Ο Γρηγόρης Καψάλης άφησε πίσω του πλούσιο έργο, με ηχογραφήσεις στη Γαλλική Ραδιοφωνία, συνεργασίες με τον Πολιτιστικό Σύνδεσμο Ζαγορισίων, το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών και το Λύκειο Ελληνίδων. Η τέχνη του αποτυπώθηκε επίσης σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές αλλά και σε ταινίες-ντοκιμαντέρ. Παράλληλα, δίδαξε κλαρίνο στο Μουσικό Γυμνάσιο Δολιανών Ιωαννίνων, μεταλαμπαδεύοντας την τέχνη του σε νεότερες γενιές.
Εκτός από δεξιοτέχνης στο κλαρίνο, υπήρξε και τραγουδιστής, συνεργαζόμενος για χρόνια με τον Γιάννη Παπακώστα από τους Χουλιαράδες, αλλά και με τον αείμνηστο Χρήστο Ζώτο στο λαούτο. Ο Γρ. Καψάλης ξεχώρισε για τη συνέπεια, την επιμονή και την αντοχή του απέναντι στις δυσκολίες της ζωής. Παρά την ηλικία του, συνέχισε να παίζει μουσική ακόμη και μετά από ατύχημα, φανερώνοντας την αφοσίωσή του και την αγάπη του για το κλαρίνο.
Η μουσική του ταυτότητα χαρακτηριζόταν από την προσήλωση στην παράδοση και την ικανότητά του να συνοδεύει τον πρωτοχορευτή με τρόπο που αναδείκνυε τη στιγμή. Η συμβολή του στη διατήρηση της ηπειρώτικης μουσικής παράδοσης και η προσφορά του στον πολιτισμό τον καθιέρωσαν ως μοναδική μορφή. Ο Γρηγόρης Καψάλης αφήνει πίσω του μια παρακαταθήκη που θα συνεχίσει να εμπνέει.
Το όνομα του σε δρόμο ή πλατεία
Σε έκτακτη συνεδρίασή του, το Δημοτικό Συμβούλιο Ζαγορίου αποφάσισε ομόφωνα να αποτίσει φόρο τιμής στον κορυφαίο Ηπειρώτη μουσικό, ο οποίος για δεκαετίες υπήρξε ο σημαντικότερος φορέας της παραδοσιακής μουσικής του Ζαγορίου. Όπως αναφέρεται στο ψήφισμα, «ο Γρηγόρης Καψάλης αφήνει πλούσια παρακαταθήκη με μουσικά ακούσματα που θα συνοδεύουν πάντα τους Ζαγορίσιους αλλά και τους απανταχού Ηπειρώτες».
Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε:
- Να εκφράσει τα ειλικρινή συλλυπητήριά του στους οικείους του εκλιπόντος.
- Να παραστούν στην εξόδιο ακολουθία ο Δήμαρχος, ο Πρόεδρος και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου.
- Αντί στεφάνου, να κατατεθεί χρηματικό ποσό στην ενορία Αγίου Νικολάου Ελαφοτόπου.
- Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί το όνομά του σε δημοτική οδό ή πλατεία της γενέτειράς του, Ελαφοτόπου.
- Να δημοσιευθεί το ψήφισμα στην ιστοσελίδα του Δήμου και να αποσταλεί στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Με την απόφασή του αυτή, ο Δήμος Ζαγορίου αποτίει ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν άνθρωπο που συνέδεσε το όνομά του με το ηπειρώτικο τραγούδι και τίμησε όσο λίγοι την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Ο Δήμος είχε τιμήσει τον Γρήγορη Καψάλη για την προσφορά του, με εκδήλωση και απονομή πλακέτας το 2023.
Φωτο καψάλης πανηγύρι ελαφότοπος
“Παραδοσιακό Πανηγύρι Γρηγόρης Καψάλης” στον Ελαφότοπο
Ο Αθλητικός Όμιλος Ελαφοτόπου σε απόφαση του Δ.Σ., σημειώνει ότι “ο Γρηγόρης αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του στην υπηρεσία της ελληνικής λαϊκής μουσικής παράδοσης, στο Ζαγόρι και πολύ ευρύτερα, στην οποία άφησε το καθοριστικό του αποτύπωμα. Διατήρησε αλλά και εμπλούτισε, διέσωσε και μεταλαμπάδευσε τη Ζαγορίσια μουσική στις επόμενες γενεές μουσικών και χορευτών, που βαδίζουν στα βήματά του.
Όσον αφορά το χωριό μας, προσθέτει, ο Γρηγόρης Καψάλης ήταν αναπόσπαστο μέλος της κοινότητας για την οποία έτρεφε ιδιαίτερο συναισθηματισμό. Πιστό μέλος του Α.Ο. Ελαφοτόπου από την ίδρυσή του το 1971 και γνήσιος υποστηρικτής των προσπαθειών μας, ειδικά τα τελευταία 20 χρόνια κατά τα οποία αναλάβαμε τη διοργάνωση του παραδοσιακού πανηγυριού”.
Σε ένδειξη ελάχιστης τιμής και σεβασμού στη μνήμη του, αποφασίστηκαν ομόφωνα τα ακόλουθα:
–Να εκφραστούν τα θερμά και ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος.
–Να κατατεθεί στεφάνι στην κηδεία του.
–Να τηρηθεί ενός λεπτού σιγή στην επόμενη εκδήλωσή μας
–Τη διοργάνωση του Πανηγυριού του Ελαφοτόπου (6-8/8) από εδώ και στο εξής προς τιμήν του και τη μετονομασία του σε “Παραδοσιακό Πανηγύρι Γρηγόρης Καψάλης” προς αιώνια μνήμη του.
Η Μερόπη Τζούφη
Η Ζαγορίσια βουλευτής της Νέας Αριστεράς Μερόπη Τζούφη αποχαιρετά με μήνυμα της τον Γρ. Καψάλη, σημειώνοντας ότι “η Ήπειρος έγινε φτωχότερη. Έφυγε πλήρης ημερών το μεγαλύτερο εν ζωή κλαρίνο της, ο Γρηγόρης Καψάλης. Ο απόλυτος, ο πιο διαυγής, ο ομορφότερος ήχος που σημάδεψε τις χαρές, τις λύπες, τους αποχαιρετισμούς και τις μεγάλες στιγμές του τόπου μας.
Ο ήχος του, μαζί με τον πωγωνίσιο ήχο του Πετρολούκα Χαλκιά, κράτησε ζωντανή τη μουσική μας παράδοση και σφράγισε την ψυχή της Ηπείρου. Ένας μεγάλος καλλιτέχνης, ένας σπουδαίος άνθρωπος. Καλό ταξίδι Γρηγόρη.
Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του, στους δικούς του ανθρώπους και στο Ζαγόρι που πενθεί τη μεγάλη απώλεια”
Το Κίνημα Δημοκρατίας
Η Δημοτική Οργάνωση Ιωαννίνων του Κινήματος Δημοκρατίας αποχαιρετά με συγκίνηση τον Γρηγόρη Καψάλη, απευθύνει θερμά συλληπτήρια στους οικείους του και επισημαίνει ότι “υπήρξε μια από τις εμβληματικές μορφές της ηπειρώτικης μουσικής. Με το απαράμιλλο ταλέντο και το ήθος του, υπηρέτησε με συνέπεια και πάθος την παράδοση, διατηρώντας ζωντανό το αυθεντικό άκουσμα του τόπου του. Η πορεία του στο δημοτικό τραγούδι συνδέθηκε με τις αξίες της σεμνότητας, της αυθεντικότητας και της αγάπης για την Ήπειρο”.
