Χωρίς να προκύψει κάτι νεώτερο σε σχέση με άλλες συσκέψεις ως προς τις πηγές ρύπανσης της τάφρου Λαψίστας που φέτος μαζί με τη λειψυδρία έγινε αιτία να καταστραφούν οι απότιστες καλλιέργειες, πραγματοποιήθηκε χθες η ευρεία σύσκεψη εργασίας που συγκάλεσε ο Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτ. Μακεδονίας. Το θετικό από αυτή τη συνάντηση βουλευτών, αυτοδιοικητικών, εκπροσώπων υπηρεσιών, επιχειρήσεων που έχουν αποδέκτη την τάφρο και φυσικά των παραγωγών, ήταν η συμφωνία σε τρία βασικά σημεία-δεσμεύσεις για την υλοποίηση των οποίων θα πρέπει να περιμένουμε για το αποτέλεσμα, ιδίως οι παραγωγοί. Πάντως όλοι συμφώνησαν ότι το επόμενο καλοκαίρι δεν θα πρέπει να επαναληφθούν τα ίδια με την τάφρο και την άρδευση συνολικά του λεκανοπεδίου. Επιγραμματικά τα τρία σημεία (κύκλοι δράσης κατά την Αποκεντρωμένη) είναι η διεκδίκηση αποζημιώσεων για τους παραγωγούς (και για το 2024), συστηματικές μετρήσεις για την ποιότητα των υδάτων (για να μάθουμε ποιος ρυπαίνει τελικά) και παρεμβάσεις σε υποδομές και δίκτυα για την εξασφάλιση ποσοτήτων νερού. Η σύσκεψη για τους δημοσιογράφους ήταν κλειστή και η ενημέρωση προήλθε από δηλώσεις στο τέλος της, καθώς και από δελτίο τύπου που εξέδωσε η Αποκεντρωμένη.
Ο Γενικός Γραμματέας
Ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, Δρ. Ιωάννης Σάββας, τόνισε στις δηλώσεις του μετά τη σύσκεψη ότι ο στόχος της συνάντησης ήταν να υπάρξει ένα απτό αποτέλεσμα. Όπως είπε, ζητούμενο δεν ήταν να γίνει μια απλή ανταλλαγή απόψεων, αλλά να καταγραφούν οι παράμετροι του προβλήματος και να διαμορφωθούν προτάσεις λύσεων.
Όπως τόνισε συμφωνήθηκε ένα πλαίσιο ενεργειών, το οποίο θα συνοδεύεται από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. «Στόχος μας είναι να μη ζήσουμε ξανά το φαινόμενο της περσινής χρονιάς», σημείωσε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις για την ποιότητα των υδάτων και το ποιος ρυπαίνει την τάφρο, παραδέχθηκε ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει σαφής προσδιορισμός. «Η Αποκεντρωμένη δεν είναι η μόνη που έκανε μετρήσεις. Μετρήσεις έκαναν και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, η ΔΕΥΑΙ, η Περιφέρεια και άλλοι φορείς. Αυτό που εντοπίστηκε είναι ότι υπάρχει επιβάρυνση. Για να μιλήσουμε όμως με σαφήνεια για τις πηγές, χρειάζονται συστηματικές μετρήσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα και συγκεκριμένα σημεία. Αυτό αποφασίστηκε να γίνει από εδώ και πέρα», τόνισε.
Ο Γενικός Γραμματέας σημείωσε ότι δεν είναι παραγωγική διαδικασία «να βγει κάποιος σήμερα και να δείξει με το δάχτυλο έναν ένοχο», ειδικά όταν δεν έχουν ακόμη κοινοποιηθεί τα πλήρη αποτελέσματα από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος. «Ο στόχος είναι να εντοπίσουμε τα σημεία που πρέπει να ελεγχθούν και, εφόσον προκύψει ότι κάποιος συνεχίζει να ρυπαίνει, τότε να ληφθούν και τα απαραίτητα μέτρα, ακόμη και για την περιβαλλοντική αδειοδότησή του», συμπλήρωσε.
Σε ερώτηση για το ποιος φορέας θα αναλάβει τις μετρήσεις, απάντησε ότι θα γίνουν άμεσα είτε από τις υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης και της Περιφέρειας σε συνεργασία είτε μέσω ανάθεσης σε ανάδοχο. Ξεκαθάρισε πάντως ότι «δεν μιλάμε για ανεξάρτητο φορέα», καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι διαθέτουν τα απαραίτητα εχέγγυα αξιοπιστίας.
Παράλληλα, επισήμανε ότι η επιβάρυνση είναι ορατή ακόμη και με γυμνό μάτι, ωστόσο το ζητούμενο είναι να τεκμηριωθεί επιστημονικά με αξιόπιστες μετρήσεις. Υπενθύμισε επίσης ότι στο τραπέζι της σύσκεψης κλήθηκαν και εκπρόσωποι βιομηχανιών, οι οποίοι εξέφρασαν τις θέσεις τους. «Δεν είπαμε ότι είναι η μοναδική άποψη, αλλά είναι ενδεικτικό. Οι σοβαρές επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών φροντίζουν να έχουν ικανοποιητικό οικολογικό αποτύπωμα», ανέφερε.
Τέλος, ξεκαθάρισε ότι οι μετρήσεις δεν σταματούν τα μέτρα που ήδη σχεδιάζονται. «Ο Περιφερειάρχης έχει αναλάβει σειρά δράσεων που θα φέρουν άμεσα αποτελέσματα τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά», κατέληξε.
Δηλώσεις μετά τη συνάντηση
Ακολούθησε ένας κύκλος τοποθετήσεων από όλους τους συμμετέχοντες, οι οποίοι κατέθεσαν απόψεις, προτάσεις και αιτήματα για βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις. Στις δηλώσεις μετά το τέλος της συνάντησης ειπώθηκαν τα εξής:
Αλέξανδρος Καχριμάνης. Ο Περιφερειάρχης δήλωσε ότι η Περιφέρεια θα αναλάβει πρωτοβουλίες ακόμα και πέραν των αρμοδιοτήτων της. «Το ζήτημα δεν είναι να ψάξουμε ποιος φταίει αλλά να λύσουμε το πρόβλημα» τόνισε. Δεσμεύθηκε για καθαρισμό της τάφρου, ακόμα και με ιδιωτικά μηχανήματα, και για παρεμβάσεις σε αντλιοστάσια και δεξαμενές ώστε να περιοριστούν οι απώλειες. “Κοιτάξτε, η τάφρος κάθε χρόνο καθαριζόταν όταν έβρεχε πολύ. Φέτος που δεν έβρεξε, δεν καθαρίστηκε. Αν χρειαστεί, θα βάλω και μια τσάπα ιδιωτική. Θα πάρω από άλλο νομό να φέρω μια τσάπα εδώ αλλιώς δεν γίνεται δουλειά να καθαρίσουμε όλη την τάφρο. Τα αντλιοστάσια, να κάνουμε μια αίτηση μέχρι στις 10/10 να αλλάξουμε τις ηλεκτροβόρες αντλίες, να φτιάξουμε τη δεξαμενή που χάνει νερό σήμερα” σημείωσε ο κ. Καχριμάνης.
Θωμάς Μπέγκας. Ο Δήμαρχος Ιωαννίνων στάθηκε σε δύο ζητήματα: τις προτεραιότητες και τις αρμοδιότητες. «Πρώτη μας προτεραιότητα είναι να βρούμε νερό τα επόμενα χρόνια μέσα στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης» ανέφερε. Επισήμανε ότι πρέπει να καθοριστεί ξεκάθαρα ποιος έχει την ευθύνη για τη λειτουργία και τον καθαρισμό της τάφρου, καθώς και του συστήματος άρδευσης. Τόνισε ότι η ΔΕΥΑΙ «δεν ρυπαίνει» και ότι μόνο με επιστημονικές μεθόδους μπορεί να τεκμηριωθεί ποιος ρυπαίνει. Υπογράμμισε, τέλος, την ανάγκη καθαρισμού της τάφρου και την ύπαρξη ενός οργανωμένου δικτύου άρδευσης.
Χάρης Λιούρης. Ο πρόεδρος του ΓΑΣ Ιωαννίνων – Ένωση Αγροτών χαρακτήρισε το πρόβλημα «οικονομική καταστροφή» για τους παραγωγούς, τονίζοντας ότι χωρίς αποζημιώσεις «του χρόνου δεν θα μπορούν να καλλιεργήσουν». Ζήτησε άμεσες αποζημιώσεις και έργα υποδομής, ώστε να δοθεί προοπτική στους αγρότες που έχουν απομείνει στο λεκανοπέδιο. “Εμείς ως Αγροτικός Συνεταιρισμός μαζί με τους παραγωγούς θα είμαστε από κοντά και το θέμα είναι του χρόνου να μην ξαναέρθουμε πάλι εδώ γιατί εδώ μιλάμε για μια καταστροφή οικονομική. Είναι αυτό που έχουμε βάλει και σήμερα την αποζημίωση των παραγωγών γιατί αν δεν αποζημιωθούν οι παραγωγοί να ξέρετε ότι του χρόνου δεν θα μπορούν να καλλιεργήσουν” είπε.
Ηρακλής Μπαλαντάνης. Ο πρόεδρος ΤΟΕΒ Κρύας-Λαψίστας χαρακτήρισε «πολύ καλή» την πρωτοβουλία της Αποκεντρωμένης και ζήτησε ριζικές παρεμβάσεις σε δίκτυα, αντλιοστάσια και δεξαμενές που είναι «έργα 50ετίας». Εξήγησε ότι η βασική δεξαμενή χάνει μεγάλες ποσότητες νερού, ενώ τα αντλιοστάσια χρειάζονται νέες τεχνολογίες για εξοικονόμηση ενέργειας. Ανέφερε ότι μέχρι το τέλος του 2025 αναμένονται παρεμβάσεις, ενώ τέθηκε και το ζήτημα εμπλουτισμού της λίμνης Παμβώτιδας με νέες γεωτρήσεις.
Μαρία Κεφάλα. Η βουλευτής της Ν.Δ. στάθηκε στη σημασία της ενότητας και της συνεργασίας. Όπως είπε, η συζήτηση κινήθηκε σε τρεις άξονες: αποζημιώσεις για τις κατεστραμμένες σοδειές, νέες μετρήσεις για εντοπισμό των ρυπαντών και αντιμετώπιση της λειψυδρίας με έργα και μέτρα σε συνεργασία Δήμων, Περιφέρειας και Κυβέρνησης.
Γιώργος Αμυράς. Ο βουλευτής της Ν.Δ. χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι «για πρώτη φορά κάθισαν όλοι στο ίδιο τραπέζι». Εξήγησε ότι το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη ρύπανση, αλλά κυρίως τη λειψυδρία που εντείνεται λόγω κλιματικής κρίσης. Δήλωσε αισιόδοξος, υπογραμμίζοντας ότι αποφασίστηκε η επανεκκίνηση ελέγχων σε πολλαπλά σημεία για τον εντοπισμό των πηγών ρύπανσης. «Θέλει απλότητα και σοβαρότητα» είπε χαρακτηριστικά.
Γιάννης Τσίμαρης. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ παραδέχθηκε ότι «δεν μάθαμε ποιος ρυπαίνει», σημειώνοντας πως η σύσκεψη κατέληξε σε ένα συμβιβαστικό κείμενο. Υπογράμμισε την ανάγκη εκτεταμένων και συχνών μετρήσεων για ασφαλή συμπεράσματα, αλλά και την υποχρέωση του κράτους να αποζημιώσει τους αγρότες. Επισήμανε ότι η περιοχή, παρότι έχει υψηλή βροχόπτωση, κινδυνεύει από λειψυδρία λόγω κακής διαχείρισης των υδάτων.
Ποιοι συμμετείχαν
Στη σύσκεψη συμμετείχαν εκτός όσων αναφέρονται στις δηλώσεις, ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Έξαρχος ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Ηπείρου Παναγιώτης Νταής, ο Δήμαρχος Ζίτσας Μιχάλης Πλιάκος, από τη ΔΕΥΑ Ιωαννίνων ο πρόεδρος Γεώργιος Παπαδιώτης, από το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Βορείου Ελλάδος ο Στυλιανός Μαυρομάτης, η Αν. Προϊσταμένη Τμ. Επιθεώρησης Περιβάλλοντος Καλτσίδου-επιθεωρήτρια, από τον ΟΦΥΠΕΚΑ η Προϊσταμένη της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου Κατερίνα Χιωτέλλη, από τον ΤΟΕΒ Πόρου ο πρόεδρος Ευάγγελος Πρέντζας, από τη ΔΩΔΩΝΗ Α.Ε. ο Μιχαήλ Παναγιωτάκης – Διευθύνων Σύμβουλος, ο Κων/νος Νέσσερης – Διευθυντής Παραγωγής & εργοστασίου και ο Ιωάννης Τουφίδης – Υπεύθυνος Περιβαλλοντολόγος – Μηχανικός, από τον Αγροτικό Πτηνοτροφικό Συνεταιρισμό Ιωαννίνων ΠΙΝΔΟΣ ο Πρόεδρος Ανδρέας Δημητρίου, ο Τεχνικός διευθυντής Βασίλειος Σκλιβανίτης και ο Προϊστάμενος του μικροβιολογικού εργαστηρίου Απόστολος Πατσιάς., από την Θ.ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ ΑΒΕΕ ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Κων/νος Νιτσιάκος και ο Σύμβουλος Περιβάλλοντος Σπύρος Γιαννάκης, καθώς και υπηρεσιακοί παράγοντες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Οι αποφάσεις της σύσκεψης
Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν από την Αποκεντρωμένη συμφωνήθηκαν στη σύσκεψη τρεις κύκλοι παρεμβάσεων, τόσο για αποζημιώσεις, όσο και για τα αίτια της ρύπανσης και την εξασφάλιση αρδευτικού νερού.
Αποζημιώσεις αγροτών
Για τις ζημιές της καλλιεργητικής περιόδου 2025 ο Περιφερειάρχης Ηπείρου δεσμεύτηκε ότι τα υπηρεσιακά στελέχη της Περιφέρειας θα πιστοποιήσουν την απώλεια παραγωγής προς αποζημίωση των αγροτών.
Για τις αποζημιώσεις της καλλιεργητικής περιόδου 2024 , οι οποίες δεν καταβλήθηκαν λόγω προβλημάτων πιστοποίησης, οι παριστάμενοι βουλευτές δεσμεύτηκαν να μεταφέρουν το αίτημα των αγροτών στο αρμόδιο Υπουργείο.
Ποιότητα υδάτων Τάφρου Λαψίστας
Υπήρξε αποδοχή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων της Δ/νσης Υδάτων Ηπείρου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που έχουν γίνει έως σήμερα.
Υπήρξαν δεσμεύσεις για τον εκσυγχρονισμό και βελτιώσεις των ΕΕΛ (Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων) έως το τέλος του έτους.
Συμφωνήθηκε η παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων από πιστοποιημένο ανάδοχο, σε συνεργασία της Δ/νσης Υδάτων Ηπείρου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και της Περιφέρειας Ηπείρου.
Επάρκεια ποσοτήτων νερού για άρδευση το 2026
Η Περιφέρεια Ηπείρου δεσμεύτηκε για τη μελέτη και υλοποίηση έργου αντικατάστασης των αντλιοστασίων του ΤΟΕΒ Κρύας-Λαψίστας, καθαρισμό δικτύου ΤΟΕΒ με παραχώρηση μηχανημάτων της, υποβολή μελέτης φακέλου αδειοδότησης των γεωτρήσεων Κρύας –Λαψίστας στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, υποβολή μελέτης φακέλων αδειοδότησης παλιών αρδευτικών γεωτρήσεων ΤΟΕΒ Κρύας-Λαψίστας στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, εμπλουτισμός Παμβώτιδας με αδειοδότηση πηγών Σεντενίκου.
Συζητήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας μικρού φυσικού ταμιευτήρα στη Λαψίστα, στη θέση της άλλοτε υπάρχουσας λίμνης. Συμφωνήθηκε η παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων μέσω των συμμετεχόντων και της επανάληψης των συσκέψεων.
