Τον Αύγουστο, κατεξοχήν μήνα διακοπών και χαλάρωσης σε κάθε επίπεδο, επέλεξε η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να θέσει σε δημόσια διαβούλευση τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τη δημιουργία εθνικού δικτύου έξι εργοστασίων καύσης απορριμμάτων, στο πλαίσιο του σχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τη μετάβαση από την ταφή στην ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων. Με απλά λόγια, η καύση και κυρίως η μεταφορά των υπολειμμάτων επεξεργασίας από την μονάδα επεξεργασίας στο Ελευθεροχώρι που σήμερα οδηγούνται για ταφή στον ΧΥΤΥ Ελληνικού, στην Κοζάνη όπου προτείνεται να κατασκευαστεί το εργοστάσιο καύσης που θα εξυπηρετεί την Ήπειρο αναμένεται να επιβαρύνει κι άλλο τον “λογαριασμό” για τους πολίτες, αφού ήδη πληρώνουν ακριβά για τα σκουπίδια. Μάλιστα με το Ολιστικό Σχέδιο Χωριστικής Συλλογής για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Ήπειρο που πρόσφατα εγκρίθηκε για τον ΦοΔΣΑ και προβλέπει αύξηση της ανακύκλωσης από 17,7% σήμερα στο 60,1% μέχρι το 2030, αυτό αναμένεται να ανέβει κι άλλο. Πόσο κανείς δεν γνωρίζει σήμερα πριν εφαρμοστούν όσα προβλέπει, πάντως υπάρχει προβληματισμός στην τοπική αυτοδιοίκηση και τώρα προστίθεται και η μεταφορά στην Κοζάνη αντί της ταφής που επίσης κοστίζει ακριβά και επομένως η αύξηση της ανακύκλωσης αποτελεί μονόδρομο για να μην χρυσοπληρώνουν οι πολίτες τα σκουπίδια. Ωστόσο η ανακύκλωση δεν είναι ούτε απλή υπόθεση, ούτε φθηνή και πρωτίστως προϋποθέτει την συμβολή και συμμετοχή των πολιτών.
6 μονάδες στη χώρα για μείωση ταφής κάτω από 10%
Ως προς το νέο “μέτωπο” αυτό της καύσης, σύμφωνα με τη μελέτη που είναι σε διαβούλευση μέχρι το τέλος του μήνα, η Περιφέρεια Ηπείρου εντάσσεται στην πρώτη Διαχειριστική Ενότητα μαζί με τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, τη Θεσσαλία και τμήμα των Ιονίων Νήσων. Για τις ανάγκες αυτής της ενότητας προτείνεται η δημιουργία δύο μονάδων καύσης απορριμμάτων: η μία στη Ροδόπη ή την Ξάνθη και η δεύτερη στην Κοζάνη. Η τελευταία θα υποδέχεται απορριμματογενή καύσιμα και υπολείμματα επεξεργασίας από τη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων Ιωαννίνων, μαζί με άλλες μονάδες της Βόρειας Ελλάδας. Συνολικά στη χώρα προβλέπονται 6 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης με στόχο μέχρι το 2030 να πέσει κάτω από 10% το υλικό που θα θάβεται σε ΧΥΤΥ. Ειδικότερα προβλέπεται καύση 1,3 εκατ. τόνων απορριμματογενών καυσίμων ετησίως, ενώ άλλοι 150.000 τόνοι υψηλότερης ποιότητας θα διατίθενται στην τσιμεντοβιομηχανία.
Η ενεργειακή αξιοποίηση είναι συμπληρωματική της ανακύκλωσης, αναφέρεται στη ΣΜΠΕ και εφαρμόζεται μόνο για τα μη ανακυκλώσιμα απόβλητα, ενώ ανταγωνίζεται την ταφή, που είναι χαμηλότερη στην ιεράρχηση και ότι θα προκύψουν οφέλη, όπως:
-Μείωση εκπομπών άνθρακα ανά μονάδα ΑΕΠ και ανά κάτοικο.
-Βελτίωση δεικτών για ανθρώπινη υγεία, βιοποικιλότητα, νερά, έδαφος και περιβαλλοντική διακυβέρνηση.
-Παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας.
-Δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση καινοτομίας.
Σε άλλες χώρες η καύση απορριμμάτων γίνεται εδώ και δεκαετίες με πολλά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, αλλά στην Ελλάδα τέτοιες μονάδες αποτελούν κάτι το νέο και μένει να δούμε πως θα ιδρυθούν και με ποιο κόστος ή και ποιοι θα βρεθούν στην διαχείρισή τους.
Ποιες περιφέρειες θα εξυπηρετεί η Κοζάνη, εάν γίνει εκεί
Τα εργοστάσια καύσης της 1ης Διαχειριστικής Ενότητας θα είναι δύο, και θα κατασκευαστούν ένα στη Ροδόπη ή στην Ξάνθη και ένα στην Κοζάνη. Το πρώτο, θα δέχεται τα σκουπίδια από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (ΜΑΑ Βόρειου Έβρου, Σαμοθράκης, Αλεξανδρούπολης, Ξάνθης και Καβάλας). Και το δεύτερο θα δέχεται τα σκουπίδια από τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (ΜΑΑ Σερρών, Ανατολικού Τομέα ΠΚΜ και Δυτικού Τομέα ΠΚΜ), Δυτικής Μακεδονίας (ΜΑΑ Κοζάνης), Ηπείρου (ΜΑΑ Ιωαννίνων), Θεσσαλίας (ΜΑΑ Λάρισας, Μαγνησίας και Δυτικής Θεσσαλίας) και μέρους της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (ΜΑΑ Κέρκυρας).
Η μελέτη τονίζει ότι αυτές οι τοποθεσίες είναι ενδεικτικές και θα οριστικοποιηθούν στη φάση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και των διαγωνισμών, με δυνατότητα ευελιξίας εντός των Διαχειριστικών Ενοτήτων. Πάντως στην Κοζάνη δεν είναι βέβαιο ότι αυτοδιοίκηση και πολίτες θα δεχθούν εύκολα τις επιλογές του υπουργείου, έχοντας εμπλακεί στο θέμα των μονάδων η ΔΕΗ, ενώ πρόκειται για περιοχή που έχει κάνει σημαντικά βήματα στη διαχείριση απορριμμάτων εδώ και χρόνια.
Η διαβούλευση με ταχυδρομείο και e-mail…
Η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) «για τη δημιουργία δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ)» σε δημόσια διαβούλευση από την 1η Αυγούστου 2025 και καλεί «το ενδιαφερόμενο κοινό και φορείς να διατυπώσουν εγγράφως και σε κάθε περίπτωση επαρκώς τεκμηριωμένα τις απόψεις τους επί της σχετικής Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) προς τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ταχ. διεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 11, 11473 Αθήνα, email: sec.dipa@prv.ypeka.gr) μέσα σε προθεσμία τριάντα ημερών (30), από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης αυτής για το ενδιαφερόμενο κοινό και τριανταπέντε ημερών (35), από την παραλαβή του σχετικού αιτήματος γνωμοδότησης της ΔΙ.Π.Α., για τις Δημόσιες Αρχές».
Το πόσοι θα προλάβουν να διαβάσουν έστω τις 400 σελίδες της μελέτης και δη οι αυτοδιοικητικοί συνολικά και ιδίως όσοι μετέχουν στο ΦοΔΣΑ, ώστε να καταθέσουν προτάσεις και παρατηρήσεις, εν μέσω διακοπών και πανηγυριών, φαντάζει δύσκολο και ίσως αυτός και να είναι ο στόχος της Αυγουστιάτικης διαβούλευσης.
