Η σύνταξη-ολοκλήρωση των οριστικών μελετών, των τευχών δημοπράτησης και φυσικά η αναζήτηση της χρηματοδότησης αποτελεί πλέον το μεγάλο ζητούμενο για να υλοποιηθεί, πιθανότατα τμηματικά, μετά από χρόνια διαπιστώσεων και συζητήσεων το υπεραναγκαίο έργο της αντιπλημμυρικής θωράκισης του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, για να αποφευχθούν στο μέλλον φαινόμενα του παρελθόντος που προκάλεσαν ζημιές σε επιχειρήσεις και σπίτια, σε υποδομές και στο φυσικό περιβάλλον. Χθες η Επιτροπή Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Ηπείρου γνωμοδότησε θετικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου «Μελέτη αντιπλημμυρικής προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, Δ.Ε. Ιωαννιτών, Ανατολής, Μπιζανίου, Παμβώτιδος, Περάματος του Δήμου Ιωαννιτών και Δ.Ε. Πασσαρώνος του Δήμου Ζίτσας, Π.Ε. Ιωαννίνων, Περιφέρειας Ηπείρου». Η ΜΠΕ τέθηκε από τις 24 Σεπτεμβρίου σε δημόσια διαβούλευση και προβλέπει σειρά έργων και παρεμβάσεων και καθαρισμών στις κεντρικές και άλλες τάφρους, με την κακή εμπειρία των πλημμυρών του 2010 και μετέπειτα, καθώς και ελεγχόμενο σύστημα απορροής των υδάτων στην Παμβώτιδα για να αποφεύγεται η απότομη αύξηση της στάθμης. Σύμφωνα με την μελέτη απαιτείται έργο 152 εκ. ευρώ, ωστόσο στη συνεδρίαση ο αντιπεριφερειάρχης και πρόεδρος της Επιτροπής Βασίλης Γοργόλης μίλησε για 43 εκ. ευρώ.
Η μελέτη είχε ανατεθεί από την Περιφέρεια το 2021 και καθυστέρησε αρκετά και πλέον εκτός από ταχύτερες διαδικασίες για τα υπόλοιπα στάδια πρέπει να προκύψει και χρηματοδότηση των έργων.
Ο Χάρης Λιούρης από την πλευρά της παράταξης “”Ήπειρος Όλον” κατηγόρησε την περιφερειακή αρχή πως άργησε πάρα πολύ για να γίνουν κάποια έργα για την αντιπλημμυρική θωράκιση, οι τάφροι δεν έχουν καθαριστεί για χρόνια και όλο το Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων δεν έχει προσεχθεί όπως θα έπρεπε. Θετική πάντως ήταν για τη συγκεκριμένη μελέτη η παράταξη της αντιπολίτευσης που δεσμεύτηκε να θέσει το θέμα και στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
Ο Γιώργος Πρέντζας από τη “Λαϊκή Συσπείρωση” ήταν κι αυτός θετικός, τόνισε όμως πως η έλλειψη της μελέτης για χρόνια είχε επιπτώσεις.
Τι αφορά η μελέτη
Το έργο «Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων» αφορά ένα συνολικό σύστημα τεχνικών παρεμβάσεων για την πρόληψη, ανάσχεση και ελεγχόμενη απορροή των πλημμυρικών παροχών εντός της λεκάνης απορροής της Λίμνης Παμβώτιδας και των συμβαλλουσών τάφρων που τη διοχετεύουν. Η μελέτη συνιστά την πρώτη ολοκληρωμένη τεχνική τεκμηρίωση που εξετάζει το σύνολο των υδρολογικών, υδραυλικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων του λεκανοπεδίου, συνδέοντας τα επιμέρους έργα (τάφροι, σήραγγες, συλλεκτήρες, έργα φερτών) σε ένα ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σύστημα.
Κεντρικός στόχος είναι η προστασία της πόλης των Ιωαννίνων και των λοιπών οικιστικών ενοτήτων (Κατσικάς, Ανατολή, Ελεούσα, Νεοχωρόπουλο, Περάμα κ.ά.), καθώς και η περιορισμένη εκδήλωση πλημμυρικών επεισοδίων σε περιοχές γεωργικής γης και παραλίμνιων ζωνών, ιδίως κατά τα έντονα
υδρομετεωρολογικά φαινόμενα που εμφανίζονται ολοένα συχνότερα λόγω της κλιματικής μεταβλητότητας. Η μελέτη λαμβάνει υπόψη το ιστορικό πλημμυρών του λεκανοπεδίου (ιδίως τις περιόδους 2010–2015 και 2019– 2023), κατά τις οποίες καταγράφηκαν σημαντικές υπερχειλίσεις τάφρων, αποκοπές απορροής και ανεπάρκεια φυσικής εκτόνωσης. Η βασική φιλοσοφία είναι η οριοθέτηση φυσικών ροών, η βελτιστοποίηση απορροής μέσω διευθετήσεων και τεχνικών έργων, η αντιμετώπιση στενωτικών σημείων, η συγκράτηση φερτών, και η προστασία της Λίμνης Παμβώτιδας από υπερβολικά εισερχόμενους όγκους νερού και φερτών υλών.
Τα βασικά στοιχεία των προτεινόμενων έργων είναι τα ακόλουθα:
Τάφρος Σήραγγα Λαγκάτσας
Προτείνεται διαμόρφωση και διεύρυνση της διατομής της, ώστε να επιτυγχάνεται παροχετευτικότητα επαναφοράς Τ=50 έτη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της υδρολογικής προσομοίωσης. Η υδραυλική διάταξη συνδυάζεται με σήραγγα εκτροπής, η οποία θα επιτρέπει την ελεγχόμενη αποφόρτιση της τάφρου κατά τη διάρκεια ακραίων επεισοδίων, με στόχο την προστασία του αστικού ιστού και την ισορροπία στάθμης στη λίμνη. Τα συνοδευτικά έργα περιλαμβάνουν τεχνικά διέλευσης, αναχώματα και διαμορφώσεις πρανών με περιβαλλοντικά ήπιες τεχνικές (λιθορριπές, βλάστηση, προστασία με συρματοκιβώτια).
Τάφρος 2Τ
Η τάφρος 2Τ συγκεντρώνει απορροές από την κεντρική ζώνη του λεκανοπεδίου και λειτουργεί ως δευτερεύων αγωγός εκτόνωσης προς το δίκτυο της Παμβώτιδας. Η μελέτη προβλέπει αναδιαμόρφωση της διατομής, καθαρισμό και απομάκρυνση φερτών, ενίσχυση των πρανών και αποκατάσταση της συνέχειας ροής σε θέσεις όπου έχουν διαπιστωθεί αστοχίες ή αυθαίρετες επιχώσεις. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε παροχές υπολογισμού Τ=25 και Τ=50 ετών, εξασφαλίζοντας δυνατότητα ασφαλούς εκτόνωσης των παροχών υπό συνθήκες υψηλής στάθμης της λίμνης.
Τάφρος 7Τ και 7Τ-2
Οι τάφροι αυτές εξυπηρετούν τις ανατολικές και νοτιοανατολικές υπολεκάνες, όπου εντοπίζονται σημαντικές επιφανειακές απορροές. Η ΜΠΕ προτείνει διευθετήσεις με ήπια τεχνικά έργα, αποκατάσταση φυσικών κοιτών και κατασκευή μικρών έργων διέλευσης. Η 7Τ-2 λειτουργεί ως συμπληρωματική εκτόνωση της 7Τ, αποτρέποντας την εκδήλωση τοπικών πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή Ανατολής–Κατσικά–Νεοχωρόπουλου.
Τάφρος Λαψίστας
Η τάφρος Λαψίστας εξυπηρετεί τις απορροές της δυτικής υπολεκάνης και παρουσιάζει έντονα φαινόμενα στερεομεταφοράς. Προβλέπεται η κατασκευή έργων συγκράτησης φερτών, καθαρισμός της κοίτης, αποκατάσταση φυσικών πρανών και ενίσχυση της ευστάθειας στις θέσεις εξόδου προς το πεδινό τμήμα. Το έργο αυτό κρίνεται καίριο για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος, καθώς η στερεομεταφορά συνδέεται άμεσα με την απόθεση εντός της Λίμνης Παμβώτιδας και την υποβάθμιση της οικολογικής της κατάστασης.
Έργα συγκράτησης φερτών υλικών
Η ΜΠΕ προβλέπει ειδικά φράγματα συγκράτησης φερτών, κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα ή λιθορριπή, σε επιλεγμένες θέσεις των ρεμάτων–ταφρών Λαψίστας, Λαγκάτσας και 2Τ. Τα έργα αυτά θα επιτρέπουν την παγίδευση μεγάλων φερτών και τη σταδιακή καθίζηση των λεπτόκοκκων υλικών, με δυνατότητα περιοδικού καθαρισμού και ελέγχου.
Αντιμετώπιση αυξημένων εισροών στην Παμβώτιδα
Η λίμνη αποτελεί τον τελικό αποδέκτη του συστήματος απορροής και η ισορροπία της εξαρτάται από τις παροχές εισόδου–εξόδου. Η ΜΠΕ προτείνει τεχνικά έργα ελέγχου εισροών και ρυθμίσεις λειτουργίας στις εξόδους τάφρων, ώστε να αποφεύγεται η απότομη ανύψωση της στάθμης. Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας με αισθητήρες στάθμης και παροχής, συνδεδεμένων με το δίκτυο της Περιφέρειας Ηπείρου και των Υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας.
