Την άμεση ανάκληση της ΑΕΠΟ για το υδροηλεκτρικό στο ρέμα «Γιότσα», στη Βόρεια Πίνδο, ζητούν επτά περιβαλλοντικές οργανώσεις με κοινή τους παρέμβαση.
Με το ίδιο υπόμνημα ζητούν και την ανάκληση της άδειας εγκατάστασης.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που παρεμβαίνουν είναι οι: Αρκτούρος, Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Μπουλούκι, Πίνδος Περιβαλλοντική και MedINA.
Αναλυτικά αναφέρουν:
Καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον και τον βιότοπο σημαντικών ειδών πανίδας θα είναι η κατασκευή Μικρού Υδροηλεκτρικού Έργου (ΜΥΗΕ) στο ρέμα «Γιότσα», ενός έργου για το οποίο υπήρξε ακύρωση της απόφασης κατασκευής του το 2021, μετά από προσπάθειες των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ» και «Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία».
Τρία χρόνια μετά, με την έκδοση τροποποιητικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας, εγκρίθηκεη εκκίνησητων εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ, με τις καταστρεπτικές επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές (Εικόνα 1). Οι εργασίες διεξάγονται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας / Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (περιοχής Natura2000)με κωδικό GR2130002 «Κορυφές Όρους Σμόλικας», παραβιάζοντας την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, η οποία ρητά ορίζει τις χαρτογραφημένες περιοχές με τύπους οικοτόπων προτεραιότητας ως ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Της έναρξης των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ προηγήθηκε μια σειρά αρνητικών γνωμοδοτήσεων:
• η υπ’αριθμ. 977/28-09-2020 αρνητική γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου
• η υπ’αριθμ. 38977-31397/28-11-2023 αρνητική γνωμοδότηση του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
• η υπ’αριθμ. 33654/23-01-2024 αρνητική γνωμοδότηση της Δ/νσης Δασών Ιωαννίνων
Εικόνα 2. Το Ρέμα «Γιότσα» στον Σμόλικα, ένα ζωντανό ποτάμιο οικοσύστημα που υποστηρίζει σημαντικά είδη πανίδας και χλωρίδας και παρέχει σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες για τον άνθρωπο. Η ακεραιότητά του απειλείται από την εγκατάσταση παράνομου ΜΥΗΕ.
Παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις, οι εργασίες κατασκευής του ΜΥΗΕ ξεκίνησαν και έχουν ήδη καταστρέψει μέρος του τύπου οικοτόπου προτεραιότητας 9530* «(Υπο)μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα». Το εν λόγω έργο κατασκευάζεται, επίσης, εντός της ζώνης εξάπλωσης πολύ σημαντικών ειδών της περιοχής όπως:
• η Ιονική πέστροφα (Salmofarioides),για την οποία από το 2021 είναι σε ισχύ το θεσμοθετημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα».
• η Βίδρα (Lutralutra),η παρουσία της οποίας έχει επιβεβαιωθεί τόσο ανάντη όσο και κατάντη της περιοχής κατασκευής του ΜΥΗΕ.
• ο Χρυσαετός (Aquilachrysaetos) και ο Ασπροπάρης (Neophronpercnopterus),είδη χαρακτηρισμένα ως «Κινδυνεύον» και «Κρισίμως Κινδυνεύον» αντίστοιχα, βάσει του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας.
• η Καφέ Αρκούδα (Ursusarctos), είδος προτεραιότητας (Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΚ),με την κατάσταση διατήρησής της αξιολογημένη ως «Μη Ικανοποιητική-βελτιούμενη (U1+)». Επιπλέον, το ΜΥΗΕ κατασκευάζεται σε ζώνη πολύ υψηλής ευαισθησίας και μόνιμης παρουσίας του είδους, ενώ στην περιοχή υλοποιείται παράλληλα το ευρωπαϊκό έργο LIFEARCPROM που στόχο έχει τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου.
Λίγες εβδομάδες μετά το ηχηρό μήνυμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ενάντια στον κατακερματισμό και την υποβάθμιση των ποτάμιων οικοσυστημάτων, με την κομβικής σημασίας απόφαση απαγόρευσης εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών σταθμών και φραγμών (ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/61148/1574/2024)στο Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενο Φυσικό Σχηματισμότου Σαραντάπορου, συνεχίζεται η κατασκευή ΜΥΗΕ εντός της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου, του μεγαλύτερου ποταμού ελεύθερης ροής στην Ευρώπη.